هر آنچه که باید درباره تاریخچه و نوع بازی بیلیارد بدانید
هر آنچه که باید درباره تاریخچه و نوع بازی بیلیارد بدانید : بیلیارد یک ورزش کم تحرک است که افراد در هر سنی می توانند آن را انجام دهند. بازی بیلیارد روی میز انجام می شود و هدف کلی آن ضربه زدن به توپ با چوب است که در چند رشته و میز مختلف از نظر ابعاد و شکل انجام می شود.
اگر بخواهیم به زبان ساده گروه های مختلف بازی های بیلیارد را توضیح دهیم، باید بگوییم که بیلیارد دو زیر مجموعه اصلی دارد. بسته به قوانین و نوع بازی، می توانید هر کدام را که می خواهید یاد بگیرید و از بازی آن لذت ببرید.
هر آنچه که باید درباره تاریخچه و نوع بازی بیلیارد بدانید ” دو رشته بیلیارد پول و اِسنوکِراست. هر کدام از این دو رشته جذابیت های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی کامل هر دو می پردازیم. پس با ما همراه باشید تا با این بازی جذاب آشنا شوید.
فهرست مطالب این صفحه
تاریخچه بیلیارد
واژه بیلیارد از کلمه فرانسوی بیلارت به معنای نوعی چوب جامد و از کلمه بایل به معنای نوعی توپ گرفته شده است.
تاریخچه این بازی بسیار مفصل و غنی است که از گوشه ای به آن نگاه می کنیم. قبل از قرن پانزدهم این بازی روی چمن و مانند کروکت (نوعی بازی با توپ و حلقه) انجام می شد، اما این نوع بازی دوام چندانی نداشت.
بنابراین بیلیارد در محیط داخلی روی میز با پوشش سبز رنگی شبیه به چمن ادامه یافت. اولین میزهای این بازی در واقع یک حاشیه ساده دور میز بودند. همچنین اوایل به توپ‌ها هم ضربه‌ای وارد نمی‌شد، بلکه با هل دادن توپ‌ها بازی پیش رفت.
در طول بازی ضربه زدن به توپ با نوک عریض چوب بسیار سخت بود، زیرا توپ در کنار میز قرار داشت. به همین دلیل بازیکنان در این حالت چوب را زیر و رو کرده و با دسته آن به توپ ضربه می زدند. این باعث شد که چوب های بیلیارد نازک تر و بلندتر شوند تا شکل چوب های امروزی را به خود بگیرند.
پیشرفت بازی بیلیارد
در سال 1829 چوب های بیلیارد دو تکه بودند و سطح میزها از سنگ ساخته شده بود این سبک بازی ده سال دوام آورد سپس در سال 1839 گویدر توده کائوچو را کشف کرد و تا سال 1845 از آن برای ساخت گوشه‌های میز استفاده کرد. در سال 1850 میز به شکل استاندارد امروزی درآمد.
بیلیارد توسط روس ها و انگلیسی ها به ایران وارد می شد. قبل از سال 1342 بیلیارد توسط افراد خاصی مانند بازنشستگان ارتش، هنرمندان و نظامیان انجام می شد، اما از آن زمان مردم عادی در باشگاه ها و اماکن عمومی نیز این بازی را تجربه کردند.
شرایط بازی بیلیارد
باند: به دیواره های داخلی میز بیلیارد باند می گویند این اصطلاح در هر دو رشته بازی یکسان است.
پاکت: به سوراخ های میز بیلیارد پاکت می گویند. تعداد پاکت های روی میز شش عدد است چهار تای آن ها در گوشه های میز و دو تای آن ها در وسط نوارهای طولی قرار دارند. به چهار پاکت در گوشه های میز وگل و دو پاکت وسط میز سُردی می گویند.
کیوبال: به توپ سفیدی که با چوب برای برخورد به توپ های دیگر ضربه می زند کیوبال می گویند.
شار: به توپ های رنگی که هدف بازی پاک کردن آنهاست شار گفته می شود.
شارون: فرض کنید شما قصد پاکت کردن شار شماره یک را دارید، پس از ضربه به کیوبال، کیوبال به توپ شماره سه برخورد می‌کند؛ سپس توپ سه با برخورد به توپ یک باعث پاکت شدن آن می‌شود. به این عمل شارون گفته می‌شود. این عمل می‌تواند به طور اتفاقی یا کاملا حرفه‌ای رخ دهد.
پیتوک: مجموعه خطاهای بازی بیلیارد را پیتوک می‌نامند.
شکستن: در شروع بازی‌های بیلیارد پول توپ‌ها به صورت مثلثی شکل در قسمت پایین میز چیده می‌شوند. در قسمت بالای میز بازیکن با چوب به کیوبال ضربه‌ای قدرتی وارد می‌کند تا توپ‌ها روی میز پخش شوند. به این حرکت شکستن می‌گویند.
ماکس: اگر شار حریف یا توپ ایت‌بال (مشکی) مانع برخورد کیوبال با توپ هدف بازیکن باشد، اصطلاح ماکس استفاده می‌شود. بازیکن برای خارج شدن از حالت ماکس باید از باند‌ها استفاده کند.
دوبل: اگر برای پاکت کردن یک شار از باند استفاده شود، به این حرکت دوبل گفته می‌شود.
آشنایی با دو رشته بازی بیلیارد
همان‌طور که گفته شد این بازی دو رشته ورزشی اصلی به نام‌های پول و اسنوکر دارد که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.
بازی بیلیارد پول (POOL)
بازی پول در سه حالت بازی ایت‌بال، ناین‌بال و تن‌بال انجام می‌شود. این بازی‌ها از نظر کلیات مشابه بوده و از نظر قوانین بازی با هم تفاوت دارند. با توجه به اینکه بازی‌های ایت‌بال و ناین‌بال بیشتر رواج دارند، در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
بازی بیلیارد به سبک ایت‌بال
بازی ایت‌بال 16 توپ دارد که فهرست کامل آن توپ کیوبال (سفید)، تک رنگ، دو رنگ و توپ ایت‌بال (سیاه) را در بر می‌گیرد. تمام توپ‌ها به جز توپ کیوبال در قسمت پایین میز، با استفاده از مثلت چیده می‌شود. توپ کیوبال هم در قسمت بالای میز قرار می‌گیرد.
پس از چیدمان توپ‌ها در یک چهارم آخر میز باید توپ سفید را در یک چهارم اول میز قرار دهید. هنگام شروع بازی با یک ضربه محکم مثلث را شکسته و توپ‌ها پخش می‌شوند.
اگر هنگام عمل شکستن کم‌تر از چهار توپ با باند‌ها برخورد کند، شکستن تکرار خواهد شد. شما می‌توانید توپ کیوبال را در هر نقطه از یک چهارم اول که می‌خواهید قرار دهید و عمل شکستن را انجام دهید.
اگر پس از عمل شکستن توسط یک بازیکن حداقل یک شار پاکت شود، دوباره نوبت ضربه زدن با اوست . اما در صورتی که هنگام شکستن توپی پاکت نشود، نوبت بازیکن دوم خواهد بود. بعد از شکستن اولین بازیکنی که شاری را با اعلام پاکت مورد نظر پاکت کند، آن نوع از شار که پاکت شده متعلق به آن بازیکن است.
توضیحات کلی درباره بیلیارد ایت‌بال
همچنین اگر توپ کیوبال به توپ مورد نظر شما برخورد نکند، توپ کیوبال به داخل پاکت برود یا دست بازیکن به توپ برخورد کند، پیتوک است. در تمام نقاط ذکر شده بازیکن حریف می تواند توپ کیوبالی را برداشته و در هر نقطه از میز قرار داده و به آن ضربه بزند.
بازی بیلیارد به سبک ناین‌بال
این بازی تقریباً شبیه ایت بال است اما قوانین متفاوتی دارد در بازی ناین‌بال دو دسته توپ وجود دارد. توپ شماره یک تا نه و توپ کیوبال و معنی تک رنگ یا دو رنگ در نین بال معنا ندارد 9 توپ در یک مثلث کوچک در ربع اول جدول قرار می گیرند، توپ کیوبال هم در قسمت یک چهارم آخر میز قرار خواهد گرفت و یکی از بازیکن‌ها عمل شکستن را انجام می‌دهد.
تمامی پیتوک‌های این بازی با ایت‌بال یکی است، با این تفاوت که باید به صورت پشت سرهم توپ‌ها را پاکت کنید. یعنی از توپ یک شروع کرده تا توپ نه به صورت پیدرپی درون پاکت قرار گیرد تا شما برنده بازی باشید.
نکته بسیار جذاب این بازی این است که مثلا بازیکن اول به صورت پیدرپی هشت توپ را پاکت کرده و با یک اشتباه نوبت بازیکن شماره دو می‌شود. او نیز یک توپ باقی‌مانده را پاکت می‌کند و پیروز بازی می‌شود.
وسایل دو بازی بیلیارد رشته پول (pool)
برای انجام این بازی به تجهیزات و ابزارهای مختلفی نیاز دارید که در اینجا به آنها اشاره کرده ایم.
میز بیلیارد پول
رنگ میز بیلیارد معمولا سبز است اما از آبی نیز برای آن استفاده می شود. طول میز پول باید 3569 میلی‌متر و عرض آن 1778 میلی‌متر از لبه باند باشد. ارتفاع میز از لبه باند تا روکش میز حداقل 851 میلی‌متر و حداکثر 876 میلی‌متر است. ابعاد دهانه پاکت‌ها بر اساس الگوی فدارسیون حرفه‌ای جهانی است.
چوب‌های ویژه بیلیارد پول
در این دو بازی از چوب هایی به طول 1.5 متر و وزن بین 500 تا 610 گرم استفاده شده است. اکثر دسته های این بازی از چوب و به صورت یک یا دو تکه ساخته شده است. نوک چوب ها نیز دارای روکش چرمی یا فومی برای جلوگیری از لیز خوردن روی توپ هستند.
توپ های بیلیارد
قطر این توپ ها حدود 62 میلی متر و وزن آن ها بین 210 تا 220 گرم است. به غیر از توپ های کوبال و ایت بال، دو گروه توپ با دو طرح متفاوت در این بازی وجود دارد که هر گروه متعلق به یکی از بازیکنان خواهد بود.
مثلث
وسیله ای که برای مرتب کردن توپ ها در ابتدای هر بازی استفاده می شود. اندازه این مثلث با توجه به بازیایت‌بال و ناین‌بال متفاوت است.
رِست
رست وسیله‌ای تقریبا مانند چوب بازی بیلیارد است که در نوک آن یک سر ضربدری با جنس فلز یا پلاسیتک وجود دارد. رست در مواقعی که بازیکن نتواند از دست تیکه‌گاه برای ضربه زدن استفاده کند، به کار می‌آید. (در بازی‌های پول از رست معمولی استفاده می‌شود) از رست‌های اسپایدر که به شکل انگشتان دست است در بازی اسنوکر استفاده می‌شود.
بازی بیلیارد اسنوکر (Snooker)
بدون شک زیباترین بازی در بیلیارد اسنوکر است زیرا این بازی هیجانات و قوانین خاص خود را دارد و از رشته pool سخت تر است. همچنین تجهیزات این بازی از نظر اندازه با تجهیزات بازی pool متفاوت است.
میز بازی اسنوکر تقریبا دو برابر میز رشته‌های پول است دهانه پاکت این بازی کمی کوچکتر از دهانه پاکت میز pool است که بازی را برای بازیکنان کمی سخت و جذاب می کند. البته شارهای موجود در این بازی نیز کوچکتر از شارهای داخل pool هستند. این بازی دارای چوب های بلندتر با سرهای باریک تر است و ضربه زدن به آنها باید بسیار دقیق باشد.
چیدمان توپ های اسنوکر
تعداد توپ های این بازی 22 عدد است که شامل 15 توپ قرمز، 6 توپ رنگی و یک توپ کیوبال می باشد. ویژگی این بازی که در جذابیت آن تاثیر بسزایی دارد امتیاز آن است. در بیلیارد مدل اسنوکر هر توپ ارزش و امتیاز خاص خود را دارد.
✅ امتیاز توپ‌ها در بازی
✅ توپ های قرمز هر کدام یک امتیاز
✅ توپ زرد دو امتیاز
✅ سبز سه امتیاز
✅ قهوه ای چهار امتیاز
✅ آبی پنج امتیاز
✅ صورتی شش امتیاز
✅ سیاه هفت امتیاز
هدف بازی
اولین ضربه بازیکن باید به سمت یک توپ قرمز باشد.
ترتیب بازی به صورت امتیازی است و هر فردی در آخر بیشترین امتیاز را کسب کند، برنده بازی است.
جمع امتیاز کل شارهای روی میز 147 است.
اگر توانستید یک توپ قرمز را پاکت کنید، ضربه بعدی شما می‌تواند با انتخاب دلخواه یکی از توپ‌ها رنگی باشد.
اگر ضربه دوم بازیکن هم پاکت شد، امتیاز توپی برای آن اعمال می‌شود و دوباره باید یک توپ قرمز را انتخاب و پاکت کند. تا زمانی که توپ قرمز روی میز وجود دارد، هر توپ رنگی که پاکت شود، دوباره به جای خود روی میز بازمی‌گرد. این عمل تا زمانی ادامه دارد که همه توپ‌های قرمز تمام شود.
بعد از اتمام توپ‌های قرمز، به ترتیب توپ زرد، سبز، قهوه‌ای، آبی، صورتی و مشکی پاکت می‌شود. در آخر کسی که بیشترین امتیاز را کسب کرده برنده بازی است.
اصطلاحات اسنوکر
پات: همان پاکت کردن توپ است که این کلمه در بازی اسنوکر استفاده می‌شود.
فول (خطا): کار خلاف قوانین انجام دادن.
توپ on: همان توپ هدف. توپی است که می‌خواهید با کیوبال آن را مورد هدف قرار دهید.
در آخر باید گفت بازی بیلیارد با همین محدودیت و قوانین به یکی از بهترین و جذاب‌ترین بازی‌های گروهی و چند نفره تبدیل شده است. در صورتی که این بازی را قبلا تجربه نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را امتحان کنید. همچنین اگر به بازی‌ها و تفریحاتی در این سبک علاقه دارید، حتما نگاهی هم به 14 سرگرمی گروهی علاقمندان به بازی های مافیا داشته باشید
