آموزش گام به گام قنداق کردن نوزادان؛ فواید و مضرات آن
آموزش گام به گام قنداق کردن نوزادان؛ فواید و مضرات آن : قنداق کردن یک مهارت بسیار مهم و حتی حیاتی است که در چند ماه اول زندگی کودک اهمیت بیشتری پیدا می کند. شاید قدیمی به نظر برسد، اما بسیاری از والدین بر این باورند که قنداق نقش مهمی در خواب نوزاد دارد. برای این کار ساده فقط به یک پتو یا ملحفه نیاز دارید اما باید راه درست انجام آن را بدانید. در ادامه در مورد دلایل قنداق زدن و خطرات آن صحبت خواهیم کرد.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
فهرست مطالب این صفحه
منظور از قنداق کردن نوزادان چیست؟
اگر تا به حال قنداق کردن نوزاد را ندیده اید یا به تازگی بچه دار شده اید، ممکن است دقیقاً ندانید که چگونه نوزادان را قنداق کنید. قنداق کردن روشی بسیار قدیمی برای پوشاندن تمام بدن نوزاد با پتو است. این روش نقش مهمی در آرام کردن نوزادان دارد زیرا احساسی را که در رحم داشتند را بازسازی می کند.
آرامشی که این روش برای کودکان فراهم می کند آن را به یکی از محبوب ترین روش های والدین برای آرام کردن، خوابیدن کودکان تبدیل کرده است. یکی دیگر از مزایای این روش جلوگیری از بیدار شدن نوزاد به‌دلیل واکنش مورو (moro reflex) است.
واکنش مورو زمانی رخ می دهد که اختلالی باعث پریدن نوزاد شود. در این حالت نوزاد با عقب کشیدن سر، کشش دست ها و پاها، گریه و جمع کردن مجدد دست ها و پاها، نسبت به ناآرامی و مزاحمت واکنش نشان می دهد.
آموزش گام به گام قنداق کردن نوزادان؛ فواید و مضرات آن
فواید قنداق کردن نوزادان
اکثر والدین بر این باورند که قنداق کردن می تواند فرزندشان را آرام کند و او را راحت تر بخوابد و طولانی تر بخوابد. با این حال تحقیقات کمی برای اثبات این باور انجام شده است.
همچنین گمان می رود قنداق زدن به دلیل (moro reflex) از بیدار شدن ناخواسته نوزاد جلوگیری می کند، زیرا دست و پای نوزاد قنداق شده در پتو قرار می گیرد و احتمال بیدار شدن نوزاد با تکان دادن دست ها و پاها کمتر است.
یکی از باورهای رایج در رابطه با بچه دار شدن این است که 3 ماه اول زندگی نوزاد را دوره گذار از بارداری می دانند، یعنی 3 ماه اول زندگی نوزاد را انتقال پیچیده ای از رحم به دنیای خارج می دانند. با توجه به این موضوع می توان فهمید که چرا نوزادان از قنداق کردن لذت می برند و امنیت رحم مادر خود را احساس می کنند.
بیشتر بخوانید: علائم سیری نوزاد | چطور بفهمیم نوزاد ما سیر شده است؟
مضرات قنداق کردن نوزاد
قنداق کردن نوزادان با خطراتی همراه است، به خصوص اگر نوزاد به درستی قنداق نشود. همچنین اگر نوزاد را با چند پتو بپوشانند و پتوها سنگین و ضخیم یا محکم پیچیده باشند، احتمال گرمازدگی وجود دارد.
شیر دادن به نوزاد قنداق شده نیز ایده خوبی نیست، زیرا شیر دادن ممکن است دمای بدن کودک را افزایش دهد و باعث گرمازدگی شود. خوب است بدانید که اگر حرکات کودک با قنداق کردن محدود نشود، راحت‌تر می‌تواند به حالت طبیعی شیردهی برسد و از شیر مادر تغذیه کند.
قنداق کردن مداوم نوزاد می تواند صدای او را سرکوب کند و شما نتوانید به موقع به گریه او واکنش نشان دهید. تحقیقات نشان می‌دهد که نوزادان قنداق شده کمتر از سایر نوزادان شیر می‌خورند و کمتر شیر می‌خورند.
یکی دیگر از معایب قنداق کردن نوزاد افزایش احتمال رشد نامناسب لگن است که باعث اختلال در روند رشد مفاصل نوزاد می شود. برای کاهش خطر این عارضه باید مطمئن شوید که قنداق نوزاد خیلی سفت نباشد همچنین می توانید از روش هایی استفاده کنید که از لگن کودک محافظت می کند و خطر رشد نامناسب را کاهش می دهد.
شما باید مطمئن شوید که کودک شما می تواند به راحتی حرکت کند و به لگن و زانوهای خود ضربه بزند. پاهای کودک باید در وضعیت قورباغه طبیعی قرار گیرند.
آموزش قنداق کردن نوزاد
شاید فکر کنید قنداق کردن پیچیده است، اما فقط چند مرحله ساده است. در ادامه بهترین روش و نکات مهم قنداق را بیان می کنیم.
1. یک سطح صاف پیدا کنید
شما باید پتوی قنداق کودک خود را روی یک سطح صاف به شکل لوزی پهن کنید و یک گوشه آن رو به بالا باشد. سپس گوشه بالایی را حدود 15 سانتی متر به سمت گوشه پایین بیاورید.
2. نوزادتان را به پشت روی پتو بخوابانید
سر کودک شما باید بالای قسمت تا شده پتو باشد و بدن او باید مستقیماً به گوشه پایین باشد.
بیشتر بخوانید: علت بی خوابی نوزادان + راه حل برای بی خوابی آنها
3. دست چپ نوزاد را صاف کنید
پس از صاف کردن بازوی کودک، باید سمت چپ پتو را بگیرید و روی بازوی چپ و سینه او بکشید. پتو را زیر بازو و کمر راست کودک خود قرار دهید. در این مرحله دست چپ کاملاً پوشانده می شود اما دست راست همچنان آزاد است.
4. پایین پتو را روی نوزاد بکشید
گوشه پایین پتو را روی بدن نوزاد تا کنید و آن را در زیر اولین چین که زیر چانه کودک قرار دارد محکم کنید سپس دست راست نوزاد را صاف کنید و سمت راست پتو را روی بدنش بکشید و زیر سمت چپش بزنید.
5. پتو را محکم کنید
پایین پتو را گشاد و آزاد بپیچانید و آن را زیر نوزادتان جا بدهید.
این چند نکته را حتما به خاطر بسپارید:
✅ لازم است که قنداق جمع و جور باشد، اما زیاد تنگ نباشد.
✅ باید بتوانید ۲ یا ۳ انگشت را بین سینه نوزاد و پتو جا دهید.
✅ پتو باید دور لگن و ران‌ها گشاد باشد تا فرزندتان بتواند پاهایش را آزادانه تکان دهد.
✅ اگر متوجه شدید که فرزندتان ترجیح می‌دهد دست‌هایش آزاد باشند، می‌توانید یک یا هر دو دست را خارج از قنداق آزاد بگذارید.
✅ اگر نوزاد زیاد تکان می‌خورد و نمی‌توانید قنداقی جمع و جور درست کنید، مدتی استراحت کنید و به او اجازه دهید پیش از قنداق‌شدن تا می‌خواهد تکان بخورد.
البته اگر متوجه شدید که همیشه می‌خواهد از قنداق بیرون بخزد، ممکن است از قنداق خوشش نیاید که کاملا طبیعی است. همچنین ممکن است سن او برای قنداق‌شدن زیاد باشد.
در این حالت‌ها، بهتر است روش قنداق دیگری پیدا کنید، مثلا از قنداق‌های زیپ‌دار یا بالدار استفاده کنید. همچنین می‌توانید دیگر نوزاد را قنداق نکنید، زیرا اگر کودک در خواب پتوی خود را کنار بزند، ممکن است در معرض خطر خفگی قرار بگیرد.
چگونه می توانید از امن‌بودن قنداق مطمئن شوید؟
اگر پتوی قنداق در هنگام خواب خیلی شل باشد یا باز شود، می تواند صورت نوزاد را بپوشاند و احتمال خفگی را ایجاد کند. این خطر همچنین با خواب عمیق‌تر نوزادان قنداق‌شده تشدید می‌شود، زیرا اگر صورت‌هایشان با پتو پوشانده شود، احتمال بیدار شدن و تغییر وضعیت کمتری وجود دارد.
قنداق هایی که خیلی سفت هستند، به خصوص در اطراف لگن نوزاد، می توانند مضر باشند. به عنوان مثال، پوشک های تنگ باعث می شود که پاهای کودک به طور غیر طبیعی صاف شود که می تواند به لگن، مفصل و غضروف ران آسیب برساند.
برای اینکه مطمئن شوید مفاصل ران به درستی حرکت می کنند، باید قسمت پایین قنداق را به اندازه کافی آزاد بگذارید تا پاهای نوزاد به طور طبیعی خم شوند و از قنداق خارج شوند.
قنداق کردن فرزندتان به روش صحیح خوابیدن او را راحت تر می کند و آرامش بیشتری خواهید داشت.
این نکات مهم را برای قنداق کردن همیشه در نظر داشته باشید:
1. همیشه نوزاد را به پشت بخوابانید
ایمن ترین راه برای خوابیدن، با قنداق یا بدون قنداق، خوابیدن به پشت است. همچنین مهم است که پایین پتوی قنداق را زیر نوزاد قرار دهید. به یاد داشته باشید که سر و گردن نوزاد باید خارج از قنداق باشد و آزادانه حرکت کند.
2. کودک خود را خنک نگه دارید
قنداق کردن می تواند منجر به گرمازدگی شود که خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می دهد. مهم است که دمای اتاق همیشه بین 20 تا 22 درجه سانتیگراد باشد.
همچنین در مقابل وسوسه پوشاندن چند لایه پتو به فرزندتان مقاومت کنید. او فقط به یک جفت لباس راحت و یک پتوی قنداق نیاز دارد. جنس قنداق مانند جنس لباس نوزاد باید از پارچه های نازک باشد و هوا از آن عبور کند. پارچه های نخی و پتو برای این کار مناسب هستند.
عرق کردن، موهای خیس، گونه های قرمز و تنفس سریع از نشانه های گرمازدگی در نوزاد هستند.
3. هنگام چرت روزانه نوزاد را قنداق کنید
قنداق کردن هم در شب و هم در روز باعث می شود کودک شما راحت بخوابد. اگر نگران محدود کردن او در قنداق زدن در تمام طول شب هستید، باید بدانید که با رعایت نکات صحیح قنداق کردن، این کار در شب نیز مانند روز است و خطر اضافی ندارد.
علاوه بر این، از آنجایی که نوزاد چندین بار در طول شب برای شیر دادن از خواب بیدار می شود، فرصت های زیادی برای اطمینان از راحتی او خواهید داشت.
سوالات متداول در مورد قنداق کردن نوزادان
1. چند ماهگی قنداق کردن نوزاد توصیه می شود؟
شما می توانید قنداق زدن را تا زمانی که کودک شما نوزاد در نظر گرفته شود ادامه دهید. به محض دیدن نشانه هایی از غلتیدن او، باید قنداق کردن او را متوقف کنید.
این به آنها اجازه می‌دهد تا در صورت غلتیدن به پهلو یا شکم، بازوها و دست‌های خود را آزادانه حرکت دهند تا موقعیت سر خود را تنظیم کنند. کودک شما باید از حدود 2 یا 3 ماهگی شروع به غلت زدن کند.
2. چه ارتباطی بین قنداق کردن نوزادان و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود دارد؟
رابطه این دو موضوع هنوز مشخص نیست. تحقیقات اخیر نشان داده است که مرگ و میر کلی ناشی از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در دهه های اخیر کاهش یافته است. البته فرض بر این است که دلیل این کاهش خوابیدن نوزادان به جای شکم یا پهلو به پشت است که توصیه والدین است.
قنداق کردن می تواند مانع از غلتیدن نوزادان و خوابیدن روی شکم شود که نقش مهمی در پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد دارد. با این حال، اگر نوزاد بچرخد، خطر ابتلا به این سندرم در صورت قنداق کردن نوزاد افزایش می یابد.
دلیل آن این است که برای جلوگیری از خفگی، بالا بردن سر و چرخاندن او لازم است و اگر دست نوزاد در قنداق محدود شود، نمی تواند این کار را انجام دهد.
3. آیا می توان به نوزاد قنداق شده شیر داد؟
معمولاً به والدین توصیه می شود که به نوزاد قنداق شده شیر ندهند. این چند دلیل دارد. تحقیقات نشان می دهد نوزادانی که هنگام شیردهی از دستان خود استفاده می کنند، سینه را راحت تر پیدا می کنند.
این کار به نوزاد کمک می کند تا راحت تر در موقعیت شیردهی قرار گیرد و بیشتر شیر بخورد. علاوه بر این، قنداق کردن نوزادان به آنها یک محیط راحت برای خواب می دهد، اما کودک شما نباید قبل از دریافت شیر کافی بخوابد. اکثر نوزادان قنداق کردن را با خواب مرتبط می دانند، پس خوردن را با قنداق کردن ربط ندهید.
4. چگونه در هنگام قنداق کردن دست ها را آزاد نگه داریم؟
قنداق کردن ممکن است برای همه یکسان نباشد اگر کودک شما با قنداق کردن کامل راحت نیست می توانید سعی کنید بازوهای او را بیرون بیاورید. این روش همچنین برای نوزادانی که دیگر واکنش مورو را ندارند اما همچنان خواهان آرامش قنداق هستند بسیار موثر است.
دور نگه داشتن دست های کودک از قنداق آسان است. مراحل بالا را برای پیچیدن دنبال کنید، اما به جای پوشاندن شانه ها، پوشش را زیر بغل قرار دهید. مراحل دیگر تغییر نمی کند همچنین می توانید تنها یک دست کودک را بیرون بگذارید.
5. قنداق نکردن نوزاد اشکال دارد؟
همه نوزادان از قنداق‌شدن خوششان نمی‌آید. بعضی‌ها این کار را محدودکننده می‌دانند و هر بار تلاش می‌کنند خود را با زور آزاد کنند. اگر قنداق فرزندتان را کلافه می‌کند، لازم نیست حتما این کار را انجام دهید.
البته می‌توانید پیش از کنارگذاشتن کامل قنداق، روش‌های مختلفی را امتحان کنید. مثلا می‌توانید بازوهای نوزاد را بیرون از قنداق بگذارید یا از قنداق‌های مخصوص بالدار یا زیپ‌دار استفاده کنید. قنداق‌هایی که مانند کیسه‌خواب هستند نیز آزادی بیشتری به نوزاد می‌دهند.
سخن پایانی:
برای اکثر والدین قنداق کردن نوزادان یک راه حل اساسی برای آرام کردن نوزاد و خواباندن او است اگر به درستی انجام شود چند ماه اول زندگی کودک شما راحت تر و راحت تر می شود و همچنین می تواند به شما استراحت بیشتری بدهد. البته به خاطر داشته باشید که همه نوزادان دوست ندارند قنداق شوند و باید آرامش فرزندتان را نیز در نظر بگیرید.
آیا تا به حال فرزندتان را قنداق کرده اید؟ لطفا تجربه خود را با ما و سایر مادران به اشتراک بگذارید.
